چگونه بر اهمال کاری غلبه کنیم؟

 اهمالکاری چیست؟ آیا می خواهید بر اهمال کاری غلبه کنید؟ دوست دارید برای انجام کارهای روزانه انگیزه داشته باشید؟ به دنبال راهی برای نجات از معضل تنبلی هستید؟

حتما برای شما هم این اتفاق افتاده است که شروع کاری را به تأخیر انداخته اید، و از انجام کارهایی هر چند مهم و ضروری خودداری کنید. و در عوض به کارهایی بپردازید که برای شما خوشی و لذت بیشتری به دنبال دارد.

اهمال کاری جزء آن دسته ویژگی هایی است که همه کم و بیش مرتکبش می شویم. حتی افرادی که به شکل حرفه ای زمان و انرژی خود را مدیریت می کنند و گاه برنامه های ضروری را عقب می اندازند تا به کاری جذاب تر برسند.

به هر حال همه ما گاهی تمایل داریم که انجام وظایف خود را به تعویق انداخته و به انجام کارهای دلخواه خود بپردازیم. البته این موضوع امروزه با سرعت بیشتری در حال افزایش است. زیرا با استفاده از اینترنت و فضاهای مجازی، همیشه فعالیت های جذابی برای فرار کردن از کارهای اصلیمان و اهمال کاری وجود دارد.

ما برای اینکه بتوانیم با اهمال کاری مبارزه کنیم، نیاز داریم که ماهیت اهمال کاری و چیستی آن را بشناسیم، دلیل اهمال کاری را دانسته و با انواع اهمال کاری آشنا شویم، تفاوت اهمال کاری با تنبلی را بررسی کنیم و روش های غلبه بر اهمال کاری را به خوبی یاد بگیریم.

اهمال کاری چیست؟

اهمال کاری به معنای تأخیر در انجام وظایف، مسئولیت ها یا فعالیت ها است که به طور عمدی یا غیر عمدی اتفاق می افتد. این رفتار معمولا شامل عدم اقدام به موقع و ترجیح دادن فعالیت های دیگر به جای انجام کارهای مهم تر می شود. به عبارت دیگر فرد اهمال کار کارهایی که لذت بیشتری را دارد به کارهایی که سختی و رنج دارد ترجیح می دهد، در نتیجه انجام کارهای ضروری و فوری را به تعویق می اندازد، و بیشتر به دنبال لذت آنی و زودگذر است. در واقع لذت ها و موفقیت های آینده را فدای لذت های آنی و زودگذر فعلی می کند.

اهمال کاری یکی از عادات ناپسند است که افراد به خاطر راحت طلبی به آن دچار می شوند. عادت به تعویق انداختن کار در انسان، نظیر بسیاری از عادت های دیگر همچون پرخوردی و سیگار کشیدن جنبه فراگیر دارد که مردم با اینکه از زیان آن ها آگاه هستند، با این وجود از کنار آن بی توجه می گذرند. ما عادت داریم برای خطاهای خود، از جمله تأخیر در کارها، به عذر و بهانه و منطقی جلوه دادن آن روی آوریم، در نتیجه با این کار خود، به تقویت آنها کمک می کنیم. وقتی برای به تعویق انداختن کارهای خود عذر و بهانه می آورید، در حقیقت آن را امری موجه جلوه می دهید و عواقب آن را از یاد می برید. ازجمله توجیه های غیر منطقی افراد اهمال کار به موارد زیر می توان اشاره کرد:

به تعویق انداختن کارها موجب عملکرد بهتر و حفظ اعتماد به نفس می شود.

به تعویق انداختن کارها، فشار را از بین می برد و فرد می تواند آزادانه کارش را انجام دهد.

این نوع کارها را سال های زیادی انجام داده و خسته شده ام و دیگر تمایلی به انجام این کارها ندارم.

به تعویق انداختن کار و انجام دقیقه نود این کار باعث صرفه جویی در وقتم می شود.

امروز کار لذت بخش دیگری دارم که ممکن است دیگر این شرایط لذت بخش پیش نیاید.

منشأ اهمال کاری چیست؟

به طور کلی منشأ اهمال کاری سه دلیل زیر می باشد:

1- خودکم بینی: به طور نسبی هر کسی در مواقعی احساس خود کم بینی می کند؛ یعنی شخصیت خود را در جایگاهی پایین تر از آنچه هست می بیند، لذا دچار ناراحتی شده و عزت نفس خود را از دست می دهد. به طور مثال گاهی افراد به دلایلی نمی توانند کارشان را به موقع به سرانجام برسانند و در نتیجه در خود احساس شرمندگی می کنند و همین احساس شرمندگی باعث می شود که فرد از ادامه انجام کار خودداری کند؛ این حالت در فرد اول به صورت بهانه جویی و سپس به صورت عادت ظاهر می گردد.

2- پرتوقع بودن: وقتی فردی در انجام کاری به نتایج بالاتری از میزان توانایی های خود فکر کند، در هنگام مواجه با نتایج واقعی کار، ناخودآگاه دچار سرخوردگی شده و تحمل این شرایط را ندارد، لذا از انجام ادامه کار خودداری می کند، چرا که از خود انتظار و توقع بیش از اندازه ای دارد.

3- خشم از دیگران: بسیاری از اهمال کاری ها به دلیل آن است که ما دیگران را مقصر اهمال کاری خود می دانیم و به جای اینکه از دست خود خشمگین باشیم و خود را مقصر بدانیم، همه تقصیرها را گردن دیگران انداخته و انجام کارها را به تعویق می اندازیم.

آیا اهمال کاری همان تنبلی است؟

گاهی اوقات ما در گفتگوهای روزمره خود، واژه های اهمال کاری و تنبلی را به جای یکدیگر به کار می بریم و این دو را یکسان فرض می کنیم. با این حال با توجه به اینکه اهمال کاری و تنبلی دو مفهوم مرتبط هستند اما تفاوت های مهمی دارند. برای اینکه تفاوت بین اهمال کاری و تنبلی را بدانیم، بهتر است ابتدا نگاهی به تعریف این دو واژه در لغت نامه ها بیندازیم:

در فرهنگ لغت دهخدا واژه اهمال کاری اینگونه تعریف شده است: کسی که در کارها درنگی کند و از پی کار نرود. در فرهنگ فارسی عمید واژه تنبل اینگونه تعریف شده است: بیکاره، تن پرور، کسی که مایل به کارکردن نباشد.

تنها با نگاه به معنی لغوی این واژه ها نیز می توان به تفاوت بین آنها پی برد؛ اما برای درک درست این موضوع به مثال زیر توجه کنید:

فرض کنید یک فرد دانشجویی باید یک پروژه تحقیقاتی را برای کلاس خود تا پایان هفته تحویل دهد. در صورتی که این فرد بداند که باید این پروژه را انجام دهد اما به دلیل ترس از عدم موفقیت یا احساس اضطراب درباره کیفیت کار خود، تصمیم بگیرد که آن را به تعویق بیندازد، اهمال کاری می کند. به این صورت که به جای کار بر روی پروژه، وقت خود را صرف تماشای تلویزیون یا بازی های ویدیویی می کند و در نهایت وقتی که فقط یک روز به مهلت باقی مانده است، شروع به کار بر روی پروژه می کند و تحت فشار قرار می گیرد.

اما فردی که تنبلی می کند می داند که باید این پروژه را انجام دهد اما به سادگی احساس می کند که هیچ انگیزه ای برای شروع کار ندارد. او ترجیح می دهد وقت خود را صرف استراحت، گشت و گذار در اینترنت یا انجام کارهای دیگر کند. در این حالت، او ممکن است حتی به مهلت پروژه فکر نکند و احساس کند که انجام آن اهمیتی ندارد.

به طور کلی فردی که اهمال کاری می کند آگاه است که باید کاری انجام دهد اما به دلیل احساسات منفی آن را به تعویق می اندازد. ولی فردی که تنبلی می کند ممکن است حتی به انجام کار فکر نکند و صرفا از انجام آن خودداری کند بدون اینکه احساس فشار یا اضطراب داشته باشد. در واقع تنبلی می تواند یکی از دلایل اهمال کاری باشد اما نمی توان گفت که هر فرد تنبلی اهمال کار نیز هست. از طرفی نیز هر فرد اهمال کاری لزوما تنبل نیست.

انواع اهمال کاری

اهمال کاری به عنوان یک رفتار پیچیده و چند وجهی می تواند به انواع مختلفی تقسیم شود که شامل موارد زیر است:

فرار از سختی: در این نوع اهمال کاری ما به دلیل فرار از سختی اهمال کاری می کنیم و آن کاری که می بایست انجام دهیم را انجام نمی دهیم. در واقع کار دیگری که سختی کمتری دارد به جای آن کار انجام می دهیم.

ترس از شکست: این نوع اهمال کاری می تواند به دلیل ترس از شکست باشد. به این ترتیب که وقتی ما از عواقب و سرانجام کاری که اگر به شکست منجر شود هراس داشته باشیم و بترسیم که چه خواهد شد و دیگران چه قضاوتی خواهند کرد، همین ترس باعث پشت گوش اندازی و به تعویق انداختن آن کار خواهد شد.

ترس از موفقیت: این نوع اهمال کاری می تواند به دلیل ترس از موفقیت باشد. بسیاری از افراد به این دلیل اهمال کاری می کنند که می دانند در صورت انجام یک فعالیت، در صورت موفقیت می بایست به دلیل وجهه و جایگاه جدید حاصل از موفقیت یک سری از لذت جویی ها را باید کنار بگذارند و با خود می گویند دیگر مثل سابق نمی توانم برای خودم وقت بگذارم.

کامل گرایی: این نوع اهمال کاری بسیار شایع است چرا که افراد زیادی هستند که به گمانشان یا هیچ کاری نباید انجام دهند یا اگر انجام می دهند باید کامل کامل باشد، بدون هیچ نقصی حتی کوچک و همین مانعی برای انجام کار از طرف اینگونه افراد می شوند.

تصمیمات شتابزده: در این نوع اهمال کاری، گروهی از افراد دائم در حال گرفتن تصمیمات شتابزده هستند، یعنی در حالیکه هنوز تصمیم فعلی را به یک سرانجام نرسانده اند دوباره یک تصمیم شتابزده دیگری گرفته و کار قبلی را ناقص رها می کنند. این گونه تصمیمات باعث می شود کار جدید نیز بعد از مدت کوتاهی با یک تصمیم شتابزده دیگر رها شود و افراد هیچ فعالیتی را به طور کامل انجام ندهند. به عبارتی فرد همیشه از این شاخه به آن شاخه در حال پریدن است.
ضعف در تصمیم گیری: در این نوع اهمال کاری فرد در برخورد با مسائل و مشکلات وقتی بر سر دوراهی قرار می گیرد چون نمی تواند تصمصم درستی بگیرد هیچ اقدامی انجام نمی دهد، در نتیجه دچار اهمال کاری می گردد.

عدم اعتماد به نفس: هر گاه ما نسبت به توانایی خود برای انجام کاری تردید داشته باشیم دچار این نوع اهمال کاری می شویم. چرا که ما تصور می کنیم انجام آن کار بیشتر از توانایی ماست و ما قابلیت انجام آن کار را به دلیل نداشتن یک سری شرایط نداریم.

بهانه تراشی: در این نوع اهمال کاری ما به دلیل اینکه همه شرایط برای انجام کار جور نیست شروع به بهانه تراشی و توجیه اهمال کاری خود می کنیم، در حالیکه خیلی از افراد در همان شرایط یکسان و شاید هم شرایط بدتر، آن کار را انجام می دهند.

زیاده روی کردن: در این نوع از اهمال کاری ما آنقدر در انجام کارها زیاده روی می کنیم به طوریکه تا کار تمام نشده به خود هیچ استراحتی نمی دهیم و به طور پیوسته کار را انجام می دهیم تا خسته شویم و وقتی از پا در آمدیم دیگر هیچ کاری انجام نمی دهیم.

چرا اهمال کاری می کنیم؟

اهمال کاری می تواند به دلایل مختلفی اتفاق بیفتد. در ادامه به برخی از این دلایل اشاره می کنیم:

1- ترس از شکست: بسیاری از افراد از عدم موفقیت در انجام کارها می ترسند و به همین دلیل ترجیح می دهند که اصلا شروع نکنند.

2- کمال گرایی: افرادی که به کمال گرایی دچار هستند، ممکن است به دلیل انتظار از خود برای ارائه کار بی نقص، از شروع پروژه ها خودداری کنند.

3- عدم انگیزه: اگر فرد نسبت به کاری که باید انجام دهد، احساس علاقه یا انگیزه نداشته باشد، ممکن است آن را به تعویق بیندازد.

4- احساس اضطراب: اضطراب و استرس می تواند مانع از تمرکز فرد بر روی کارها شود و او را به سمت تعویق انداختن کارها سوق دهد.

5- عدم مدیرت زمان: نداشتن برنامه ریزی مناسب و مهارت های مدیریت زمان می تواند منجر به اهمال کاری شود.

6- حواس پرتی: وجود عوامل حواس پرتی مانند شبکه های اجتماعی، تلویزیون و دیگر سرگرمی ها می تواند باعث شود که فرد نتواند بر روی کارهای مهم تمرکز کند.

7- عدم اعتماد به نفس: افرادی که به توانایی های خود شک دارند، ممکن است از انجام کارها خودداری کنند زیرا احساس می کنند که نمی توانند به خوبی عمل کنند.

8- تجربه های منفی گذشته: اگر فرد در گذشته تجربه های منفی از انجام کارها داشته باشد، ممکن است به طور ناخودآگاه از تکرار آن ها اجتناب کند.

9- عدم وضوح اهداف: وقتی اهداف مشخص و واضح نباشند، فرد ممکن است در انتخاب اولویت ها و شروع کارها دچار سردرگمی شود.

10- احساس خستگی یا فرسودگی: خستگی جسمی یا روحی می تواند باعث شود که فرد احساس کند توانایی انجام کارها را ندارد و به همین دلیل آن ها را به تعویق بیندازد.

شناسایی این دلایل می تواند به فرد کمک کند تا با راهکارهای مناسب برای مقابله با اهمال کاری خود آشنا شود.

راهکارهای غلبه بر اهمال کاری

غلبه بر اهمال کاری نیازمند استراتژی ها و تکنیک های مؤثری است که می تواند به بهبود مدیریت زمان و افزایش بهره وری کمک کند. در زیر به برخی از این روش ها اشاره می شود:

• اهداف خود را به صورت واضح و قابل اندازه گیری تعیین کنید.
• کارهای بزرگ را به وظایف کوچکتر تقسیم کنید.
• از تکینک پومودورو استفاده کنید. این تکنیک شامل کار کردن به مدت 25 دقیقه و سپس استراحت کوتاه 5 دقیقه ای است.
• یک برنامه روزانه یا هفتگی برای خود تنظیم کنید.
• عوامل حواس پرتی را شناسایی کرده و سعی کنید آن ها را کاهش دهید.
• وقتی یک وظیفه را به پایان می رسانید به خودتان پاداش دهید.
• به سلامت جسمی و روانی خود توجه کنید.

در کل اولین قدم برای اینکه از این رفتار خودمان را رها کنیم این است که الگوی اهمال کاری خود را بشناسیم وبدانیم چه زمان هایی اهمال کاری می کنیم.